Op 12, 13 en 14 december 2013 heeft er een archeologische opgraving plaatsgevonden in het noordelijk deel van de toekomstige zorgvoorziening Craenenbroeck te Heiloo.

In november heeft er eerder archeologisch onderzoek plaatsgevonden, maar dit betrof een vooronderzoek. Met het archeologische vooronderzoek wilde de archeologen weten of het bodemarchief intact was en of er
archeologische resten aanwezig waren. Dit bleek het geval, waardoor de gemeente Heiloo het in het publieke belang achtte om de aangetroffen archeologische resten verder te onderzoeken.

Net als wat bij het archeologisch vooronderzoek naar voren was gekomen, werden tijdens de archeologische opgraving onder een dikke veenlaag ploegsporen uit de prehistorie aangetroffen. Behalve ploegsporen kwamen er veel paalsporen tevoorschijn. Dit zijn de restanten van kuilen waar vroeger de houten palen van een boerderij in hebben gestaan. Wat de archeologen vermoedde, is waar geworden: in de prehistorie heeft hier een boerderij gestaan. Haaks op de boerderij zijn paalsporen met een andere oriëntatie gevonden. Dit betekent dat er mogelijk twee keer een boerderij is gebouwd.

De vraag die iedereen zich afvraagt is: hoe oud is de boerderij? Helaas is op de vraag tot op heden geen antwoord. Dit komt omdat er tijdens het archeologisch onderzoek geen aardewerk is gevonden. Met het aardewerk kunnen archeologen snel zien hoe oud en bij welke prehistorische cultuur de boerderij hoort. Er zijn echter wel vuurstenen werktuigen gevonden. Het gebruik van vuursteen komt vooral voor in het neolithicum (nieuwe steentijd 5500-2000 v. Chr.) en de daaropvolgende bronstijd (2000-800 v. Chr.). Maar, zo redeneren de archeologen verder, de strandwal heeft zich rond 3000 tot 2500 v. Chr. gevormd. De onderkant van de veenlaag die de archeologische sporen afdekt, dateert waarschijnlijk van rond 1800 v. Chr. De boerderij is waarschijnlijk in het laat-neolithicum of vroege bronstijd gebouwd. Deze periode is heel interessant, omdat dit een overgangsfase is. Van deze periode weten archeologen niet bijzonder veel. Slechts her en daar worden in Nederland boerderijen gevonden, en vaak zijn deze niet compleet. Met de boerderij die nu is gevonden, kan veel nieuwe informatie verkregen worden.

Het is allemaal onder voorbehoud, omdat archeologen de archeologen niet weten hoe oud de boerderij precies is. Door middel van koolstofdateringen proberen ze daarachter te komen. Wie weet, misschien dat in de nabije toekomst de archeologische vindplaats Craenenbroeck de geschiedenisboeken in kan gaan als belangrijke informatiebron over prehistorische bewoning op de strandwallen in Noord-Holland.

 

Afbeelding 1: Er is begonnen met het verder onderzoeken van de eerder aangetroffen ploegsporen uit de prehistorie.

Afbeelding 2: Nadat het sporenvlak met de ploegsporen is gedocumenteerd, is een nieuwe vlak hieronder aangelegd. In dit sporenvlak zijn de ploegsporen vrijwel verdwenen, maar zien allerlei donkere vlekken tevoorschijn gekomen. Dit zijn de restanten van kuilen waar ooit de houten palen van een boerderij in hebben gezeten.

Afbeelding 3: Alle paalsporen worden zorgvuldig ingemeten.

Afbeelding 4: Nadat alle paalsporen zijn ingemeten, worden ze afgewerkt. Dit houdt in dat de paalsporen over de breedte worden verdiept, zodat de diepte van de paalsporen bepaald kan worden. Dit noemen archeologen ‘couperen’. Als een paalspoor is gecoupeerd, wordt de vulling ofwel bemonsterd voor verder onderzoek, of onderzocht op vondsten.

Afbeelding 5: Te zien is een paalspoor nadat deze is gecoupeerd. De donkere vulling van het paalspoor contrasteert met het grijze (strandwal)zand.

Afbeelding 6: Een overzicht van alle paalsporen die samen een of misschien zelfs twee boerderijen vormen.